Προβλήματα που αφορούν τον εφοδιασμό πλοίων γραμμών εξωτερικού
ΘΕΜΑ: Προβλήματα που αφορούν τον εφοδιασμό πλοίων γραμμών εξωτερικού.
Κυρία Υπουργέ,
Κατ’ αρχήν θέλουμε να σας ευχαριστήσουμε για την πρόσκληση και υποδοχή στο γραφείο σας την 20/4/2017 για να συζητήσουμε τα θέματα που απασχολούν τον κλάδο των επιχειρήσεων εφοδιασμού πλοίων. Θεωρούμε ότι η συνάντηση αυτή βοήθησε να γίνει καλύτερη κατανόηση των θεμάτων και ευελπιστούμε ότι η συνεργασία αυτή θα συνεχισθεί και στο μέλλον. Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εφοδιαστών Πλοίων και Εξαγωγέων είναι πάντοτε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε συνδρομή στο δύσκολο έργο σας.
Επισημαίνουμε ότι ο εφοδιασμός πλοίων είναι μία εξωστρεφής οικονομική δραστηριότητα και από οικονομική άποψη εξομοιώνεται με την εξαγωγή εμπορευμάτων.
Με δεδομένη τη συνεχή μετακίνηση του πλοίου οι διαχειριστές των πλοίων (πλοιοκτήτες, εφοπλιστές κλπ) έχουν τη δυνατότητα προμήθειας των εφοδίων που χρειάζονται για τη λειτουργία του ή την ικανοποίηση των αναγκών του πληρώματος ή των επιβατών επιλέγοντας μεταξύ εφοδιαστών είτε των κρατών μελών της ΕΕ είτε τρίτων χωρών με τις πλέον συμφέρουσες συνθήκες και κατά κανόνα χαμηλότερες τιμές.
Τα τελευταία χρόνια έχει διαμορφωθεί ένα δυσμενές ανταγωνιστικό πεδίο εις βάρος των ελληνικών επιχειρήσεων εφοδιασμού μετά από σειρά ρυθμίσεων -με αυστηρή προσέγγιση και ερμηνεία του νομοθετικού πλαισίου - που περιόρισαν αρκετά τις παρεχόμενες απαλλαγές με συνέπεια να επιβαρύνεται σημαντικά η τιμή των εφοδιαζόμενων προϊόντων.
Η επιβολή δασμολογικών ή φορολογικών επιβαρύνσεων στα εφόδια πλοίων, αυξάνει την τιμή διάθεσης και καθιστά απαγορευτική την πώληση των εφοδίων με συνέπεια την μη ανάθεση σχετικών παραγγελιών σε εφοδιαστές που είναι εγκατεστημένοι στην Ελλάδα, αλλά αντίθετα την ανάθεση παραγγελιών σε εφοδιαστές εγκατεστημένους σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, οι οποίοι με βάση τη νομοθεσία που ισχύει στο κράτος μέλος της έδρας τους μπορούν και διαθέτουν τα εφόδια απαλλαγμένα από κάθε δασμολογική και φορολογική επιβάρυνση είτε όταν τα πλοία προσεγγίζουν τα λιμάνια της χώρας που είναι εγκατεστημένοι είτε όταν προσεγγίζουν τα ελληνικά λιμάνια. Έτσι εκτρέπουμε τους εφοδιασμούς προς όφελος των άλλων κρατών - μελών. Πρέπει να επισημανθεί ότι η επιβολή δασμολογικών και φορολογικών επιβαρύνσεων μπορεί να γίνει είτε με νομοθετικές ρυθμίσεις είτε με ερμηνεία ισχυουσών νομοθετικών διατάξεων.
Τα ως άνω εμπόδια, σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες όπως είναι το ΕΥΡΩ ή η οικονομική κρίση οδήγησαν σε δραματική μείωση του όγκου και της αξίας των εφοδιασμών πλοίων από το 2000 μέχρι σήμερα.
Πρέπει να τονισθεί ότι η δημιουργία συνθηκών που αποτρέπουν ή περιορίζουν τον εφοδιασμό πλοίων από ελληνικές εφοδιαστικές επιχειρήσεις δεν είναι ζημιογόνες μόνο για τα συμφέροντα των εφοδιαστικών επιχειρήσεων, των παραγωγών – κατασκευαστών των προϊόντων και της εθνικής οικονομίας με τις αλυσιδωτές επιπτώσεις στην απασχόληση και σε άλλους τομείς, αλλά έχουν και αρνητικά δημοσιονομικά αποτελέσματα, αφού με τη ματαίωση ή τη μείωση των πωλήσεων μειώνεται και το φορολογητέο εισόδημα των αντίστοιχων επιχειρήσεων και κατά συνέπεια χάνονται σημαντικοί δημοσιονομικοί πόροι από τη φορολογία εισοδήματος.
Οι διατάξεις που δημιουργούν τα προβλήματα μπορεί να είναι είτε νομοθετικού χαρακτήρα και να απαιτείται νομοθετική ρύθμιση, είτε κανονιστικού ή διοικητικού χαρακτήρα και να απαιτείται ρύθμιση με Απόφαση ή Εγκύκλιο Διαταγή.
Για καλύτερη κατανόηση των προβλημάτων μας σας υποβάλλουμε αναλυτικό υπόμνημα για τα θέματα που πρέπει να ρυθμιστούν. Η έγκαιρη διευθέτηση και επίλυση των προβλημάτων είναι αναγκαία εν όψει της επερχόμενης καλοκαιρινής περιόδου που η ζήτηση σε προϊόντα εφοδιασμού είναι αυξημένη.
1. ΆΡΘΡΟ 10 ΠΑΡ. 3Β) 4 ΤΟΥ Ν 438/76 ΟΠΩΣ ΙΣΧΥΕΙ. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ ΑΠΟ ΔΑΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΕΦΚ ΤΩΝ ΤΡΟΦΟΕΦΟΔΙΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΣΕ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΠΛΟΙΑ ΓΡΑΜΜΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ. (Αρμόδια Υπηρεσία: Δ/νση Δασμολογικών Θεμάτων, Ειδικών Καθεστώτων και Απαλλαγών + Δ/νση Ε.Φ.Κ & ΦΠΑ)
1.1. Παρουσίαση του θέματος
1.1.1. Για Δασμό και Ε.Φ.Κ.
Με το Ν. 2386/96 άρθρο 14 παρ. 4 (ΦΕΚ 43/Α) καταργήθηκε η απαλλαγή από δασμό και ΕΦΚ για τα τροφοεφόδια που προβλέπονταν στο άρθρο 10 παρ. 3β)4 του Ν. 438/76 για τα επαγγελματικά τουριστικά πλοία παρόλο που εκτελούν πλόες εξωτερικού. Η ίδια κατάργηση επαναλαμβάνεται με το Ν. 3182/2003 άρθρο 42 (ΦΕΚ 220/Α).
1.1.2. Για Φόρο Προστιθεμένης Αξίας
Για τον ΦΠΑ παρόλο που το άρθρο 27 του Ν. 2859/00 καλύπτει την απαλλαγή για όλα τα εφόδια και για όλα τα πλοία, δεν εφαρμόζεται η προβλεπόμενη απαλλαγή από τα τελωνεία όσον αφορά τα επαγγελματικά τουριστικά πλοία όταν αποπλέουν για το εξωτερικό. Έτσι, επειδή τα τελωνεία, παρασυρόμενα από το άρθρο 10 του Ν. 438/76, απαγορεύουν τον εφοδιασμό των επαγγελματικών τουριστικών πλοίων γραμμών εξωτερικού με κοινοτικά τροφοεφόδια με απαλλαγή όχι μόνο για τα υποκείμενα σε δασμούς και ΕΦΚ εμπορεύματα, αλλά και για εκείνα που υπόκεινται μόνο σε ΦΠΑ (π.χ. λαχανικά – φρούτα – αναψυκτικά).Με το αριθ. 166/17-9-2015 έγγραφο μας ζητήσαμε από την αρμόδια Δ/νση ΦΠΑ – ΕΦΚ του Υπουργείου Οικονομικώννα δοθούν σχετικές οδηγίες στα τελωνεία ώστε να επιτρέπουν την απαλλαγή από ΦΠΑ των εφοδίων που παραδίδονται στα ως άνω πλοία, αλλά μέχρι σήμερα δεν εκδόθηκε η σχετική εγκύκλιος. Προφορικά μας δόθηκε η εξήγηση ότι το θέμα εκκρεμεί λόγω της εμπλοκής που παρουσιάζεται στα κρουαζιερόπλοια, τα οποία ως γνωστόν, κάνουν ως επί το πλείστον κυκλικά ταξίδια (π.χ. Μύκονο – Σαντορίνη – Ρόδος – Κουσάντασι), δηλαδή πρώτα προσεγγίζουν δύο – τρία ελληνικά νησιά και στη συνέχεια προσεγγίζουν Τρίτη χώρα (Τουρκία). Η εμπλοκή αυτή σχετίζεται με την χορήγηση απαλλαγής ΦΠΑ ή όχι για τα τροφοεφόδια που καταναλώνονται κατά το διάστημα ταξιδιού εντός των ελληνικών νησιών που προσεγγίζουν ή αν θα πρέπει η απαλλαγή να χορηγείται μόνο για το διάστημα της διαδρομής από το τελευταίο ελληνικό νησί μέχρι το ξένο λιμάνι.
Στις αιτιάσεις αυτές θέλουμε να επισημάνουμε το γεγονός ότι τα αφορολόγητα εφόδια που παραλαμβάνονται από τα κρουαζιερόπλοια σε τουρκικά λιμάνια καταναλώνονται καθόλη τη διαδρομή τόσο από Τουρκία προς Ελλάδα όσο και αντίστροφα, χωρίς να έχει τεθεί θέμα απαλλαγής από ΦΠΑ κατά την προσέγγιση των πλοίων αυτών σε ένα ή περισσότερα ελληνικά λιμάνια. Εκφράζουμε την εύλογη απορία. Γιατί θα πρέπει να ευνοούνται τα τουρκικά εφόδια που παραδίδονται σε κρουαζιερόπλοια και καταναλώνονται απαλλαγμένα από κάθε φορολογική επιβάρυνση κατά τη διάρκεια ταξιδίου σε ελληνικά νησιά!
1.2. Συνέπειες της ρύθμισης
Αποτέλεσμα των παραπάνω ενεργειών υλοποίησης των ως άνω ρυθμίσεων είναι να μην εφαρμόζονται οι δασμολογικές και φορολογικές απαλλαγές και ως εκ τούτου τα επαγγελματικά τουριστικά πλοία γραμμών εξωτερικού να μην εφοδιάζονται από ελληνικές εφοδιαστικές επιχειρήσεις και αναγκαστικά να επιλέγουν να εφοδιάζονται με απαλλαγή από δασμό και λοιπούς φόρους, από εφοδιαστές της Τουρκίας ή των άλλων κρατών μελών της ΕΕ, με όλες τις αρνητικές συνέπειες για τις ελληνικές επιχειρήσεις εφοδιασμού πλοίων και την εθνική οικονομία.
1.3. Πρόταση επίλυσης του προβλήματος
Τροποποίηση του άρθρου 10 του Ν. 438/76 ώστε να προβλέπεται απαλλαγή από δασμό και ΕΦΚ για τα τροφοεφόδια που παραδίδονται σε επαγγελματικά τουριστικά πλοία με τελικό προορισμό ξένα λιμάνια.
Έκδοση εγκυκλίου προς τα τελωνεία να επιτρέπουν την απαλλαγή από ΦΠΑ των τροφοεφοδίων που παραδίδονται σε επαγγελματικά τουριστικά πλοία που εκτελούν ταξίδια με προορισμό ξένα λιμάνια ανεξάρτητα από το γεγονός ότι πριν από το ξένο λιμάνι επισκέπτονται και άλλα ελληνικά λιμάνια.
Εάν θεωρηθεί ότι η απαλλαγή δεν μπορεί να δοθεί για το τμήμα της διαδρομής σε ελληνικά νησιά – στα πλαίσια ίσης μεταχείρισης των ελληνικών εφοπλιστικών εταιρειών με τις αντίστοιχες αλλοδαπές - να εφαρμοσθεί η απαγόρευση χρήσης των εφοδίων και κατά την αντίστροφη κατεύθυνση του πλοίου από Τουρκία προς Ελλάδα και να εφαρμόζεται η απαλλαγή μόνο στο τμήμα της διαδρομής από το λιμάνι της Τουρκίας μέχρι το πρώτο ελληνικό λιμάνι και αντίστροφα. Για την υπόλοιπη διαδρομή δεν θα επιτρέπεται η διάθεση τροφοεφοδίων και θα σφραγίζεται το διαμέρισμα τροφοεφοδίων του πλοίου.
2. ΆΡΘΡΟ 10 ΠΑΡ. 3Β) 4 ΤΟΥ Ν 438/76 ΟΠΩΣ ΙΣΧΥΕΙ. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ ΑΠΟ ΔΑΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΕΦΚ ΤΩΝ ΤΡΟΦΟΕΦΟΔΙΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΛΙΕΥΤΙΚΑ ΠΛΟΙΑ ΠΟΥ ΑΛΙΕΥΟΥΝ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΥΔΑΤΑ. (Αρμόδια Υπηρεσία: Δ/νση Δασμολογικών Θεμάτων, Ειδικών Καθεστώτων και Απαλλαγών + Δ/νση Ε.Φ.Κ & ΦΠΑ)
2.1. Παρουσίαση του θέματος
2.1.1. Για Δασμό και Ε.Φ.Κ.
Με το Ν. 3182/2003 άρθρο 42 (ΦΕΚ 220/Α), με τον οποίο αντικαταστάθηκε το άρθρο 10 του Ν. 438/76, εξαιρέθηκε η απαλλαγή από δασμό και ΕΦΚ των τροφοεφοδίων που παραδίδονται σε αλιευτικά και σπογγαλιευτικά πλοία. Η εξαίρεση αυτή περιλαμβάνει όλα τα αλιευτικά πλοία ακόμη και εκείνα που αλιεύουν σε διεθνή ύδατα.
2.1.2. Για Φόρο Προστιθεμένης Αξίας
Για τον ΦΠΑ παρόλο που το άρθρο 27 του Ν. 2859/00 καλύπτει την απαλλαγή για όλα τα εφόδια και για όλα τα πλοία, δεν εφαρμόζεται η προβλεπόμενη απαλλαγή από τα τελωνεία όσον αφορά τα αλιευτικά πλοία όταν αυτά αποπλέουν με προορισμό την αλιεία σε διεθνή ύδατα. Έτσι, επειδή τα τελωνεία, παρασυρόμενα από το άρθρο 10 του Ν. 438/76, απαγορεύουν τον εφοδιασμό αλιευτικών πλοίων γραμμών εξωτερικού με κοινοτικά τροφοεφόδια με απαλλαγή όχι μόνο για τα υποκείμενα σε δασμούς και ΕΦΚ εμπορεύματα, αλλά και για εκείνα που υπόκεινται μόνο σε ΦΠΑ (π.χ. λαχανικά – φρούτα – αναψυκτικά).Με το αριθ. 166/17-9-2015 έγγραφο μας ζητήσαμε από την αρμόδια Δ/νση ΦΠΑ – ΕΦΚ του Υπουργείου Οικονομικών να δοθούν σχετικές οδηγίες στα τελωνεία ώστε να επιτρέπουν την απαλλαγή από ΦΠΑ των εφοδίων που παραδίδονται στα ως άνω πλοία, αλλά μέχρι σήμερα δεν εκδόθηκε η σχετική εγκύκλιος.
2.2. Συνέπειες της ρύθμισης
Αποτέλεσμα των ως άνω ρυθμίσεων είναι να μην εφαρμόζονται οι δασμολογικές και φορολογικές απαλλαγές και ως εκ τούτου τα αλιευτικά πλοία που αλιεύουν σε διεθνή ύδατα να μην εφοδιάζονται από ελληνικές εφοδιαστικές επιχειρήσεις και αναγκαστικά να επιλέγουν να εφοδιάζονται με απαλλαγή από δασμό και λοιπούς φόρους, από εφοδιαστές των λιμανιών στα οποία προσεγγίζουν κατά τη διάρκεια της αλιείας τους στα διεθνή ύδατα ή των άλλων κρατών μελών της ΕΕ ακόμη και κατά τη διάρκεια ελλιμενισμού των πλοίων αυτών σε ελληνικά λιμάνια, με όλες τις αρνητικές συνέπειες για τις ελληνικές επιχειρήσεις εφοδιασμού πλοίων και την εθνική οικονομία.
2.3. Πρόταση επίλυσης του προβλήματος
Τροποποίηση του άρθρου 10 του Ν. 438/76 παρ. 3 β) 6., όπως έχει τροποποιηθεί ώστε να προβλέπεται απαλλαγή από δασμό και ΕΦΚ για τα τροφοεφόδια που παραδίδονται σε αλιευτικά πλοία που αποπλέουν με προορισμό την αλιεία σε διεθνή ύδατα.
Έκδοση εγκυκλίου προς τα τελωνεία να επιτρέπουν την απαλλαγή από ΦΠΑ των τροφοεφοδίων που παραδίδονται σε αλιευτικά πλοία που αποπλέουν με προορισμό την αλιεία σε διεθνή ύδατα.
Σε περίπτωση που η διοίκηση φρονεί ότι δεν μπορούν να εφαρμοστούν τα παραπάνω, είναι αναγκαία η παραπομπή του θέματος στην αρμόδια επιτροπή της ΕΕ, ούτως ώστε να εφαρμοστεί το νομικό πλαίσιο κοινώς για όλα τα κράτη – μέλη και να ισχύει η ίδια απαγόρευση εφοδιασμού με απαλλαγή από δασμό, ΕΦΚ και ΦΠΑ για τις πράξεις που γίνονται από εφοδιαστές εγκατεστημένους σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.
3. ΤΡΟΦΟΕΦΟΔΙΑ ΠΟΥ ΠΑΡΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΠΛΟΙΑ ΠΟΥ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΕΚΤΟΣ ΝΑΤΟ ΠΟΥ ΑΝΑΧΩΡΟΥΝ ΓΙΑ ΛΙΜΑΝΙ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ (ΜΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ ΑΠΟ ΔΑΣΜΟ ΚΑΙ ΕΦΚ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 10 ΤΟΥ Ν. 438/76 ΚΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 27 ΤΟΥ Ν. 2859/00 ΚΩΔΙΚΑΣ ΦΠΑ). (Αρμόδια Υπηρεσία: Δ/νση Δασμολογικών Θεμάτων, Ειδικών Καθεστώτων και Απαλλαγών + Δ/νση Ε.Φ.Κ & ΦΠΑ).
3.1. Παρουσίαση του θέματος
Παρόλο που δεν υπήρχε ρητή διάταξη για την απαλλαγή, τα τελωνεία την εφάρμοζαν μέχρι το 2011 για όλα τα πολεμικά πλοία συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών που απέπλεαν για το εξωτερικό, ερμηνεύοντας με ευρύτητα τόσο το άρθρο 10 του Ν. 438/76 όσο και το άρθρο 27 του Ν. 2859/00.
Το 2011 ύστερα από σχετική αναφορά, δόθηκε εντολή στα τελωνεία να μην εφαρμόζουν την ως άνω απαλλαγή και τέθηκε θέμα νομοθετικής ρύθμισης.
Πρέπει να τονισθεί ότι η απαλλαγή από ΦΠΑ προβλέπεται ρητά στο άρθρο 148 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ για τον ΦΠΑ.
Το θέμα αυτό αποτέλεσε αντικείμενο πολύχρονης ανταλλαγής επιστολών με τις αρμόδιες υπηρεσίες, οι οποίες, όπως πληροφορηθήκαμε, υπέβαλαν στο γραφείο του Υπουργού αντίστοιχες εισηγήσεις για τροποποίηση του άρθρου 10 του Ν. 438/76 και του άρθρου 27 του Ν. 2859/00 (ΔΘΤΟΚ 53237/12-10-2015 αριθ. φακέλου 435).
Όπως μας πληροφορήσατε κατά την ως άνω συνάντησή μας, ο φάκελος παραπέμφθηκε στον Υπουργό Οικονομικών για υπογραφή και προώθηση στη Βουλή.
4. ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ ΜΕ ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟ ΦΠΑ ΚΑΙ ΕΦΚ ΟΤΑΝ Η ΠΩΛΗΣΗ ΤΩΝ ΕΦΟΔΙΩΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΕ ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΟΥ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΕΤΑΙ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ (BAR, ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ ΚΛΠ) ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΗ (Αρμόδια Υπηρεσία: Δ/νση Δασμολογικών Θεμάτων, Ειδικών Καθεστώτων και Απαλλαγών + Δ/νση Ε.Φ.Κ & ΦΠΑ)
4.1. Παρουσίαση του θέματος.
Συνήθως, σε πολλά πλοία, οι πλοιοκτήτες αναθέτουν σε εξειδικευμένες επιχειρήσεις την εκμετάλλευση ορισμένων χώρων των πλοίων ως καταστήματα παροχής υπηρεσιών (εστιατόρια, μπαρ, ΚΑΕ κλπ) στο πλήρωμα ή στους επιβάτες. Αυτές οι επιχειρήσεις δρουν στο πλοίο κατά παραχώρηση του πλοιοκτήτη και πρέπει να έχουν όλες τις δυνατότητες εφοδιασμού των καταστημάτων τους όπως θα είχε ο πλοιοκτήτης αν εκμεταλλεύονταν ο ίδιος το χώρο αυτόν.
Με τις διατάξεις του άρθρου 68 παρ. 2 του Ν. 2960/01 όπως ισχύει, του άρθρου 27 παρ. 1 του Ν. 2859/00 που ρυθμίζει την απαλλαγή από ΦΠΑ των εφοδίων που παραδίδονται σε πλοία, καθώς και με το άρθρο 10 του Ν. 438/76 που ρυθμίζει την απαλλαγή από ΕΦΚ και δασμό των εφοδίων πλοίων, ρητά αναφέρεται ότι: απαλλάσσονται των φορολογικών επιβαρύνσεων (Ε.Φ.Κ. και ΦΠΑ) οι παραδόσεις τροφοεφοδίων και λοιπών αγαθών που προορίζονται για εφοδιασμό των υπό Ελληνική ή ξένη σημαία πλοίων, καθαρής χωρητικότητας δέκα τουλάχιστον κόρων, που εκτελούν πλόες εξωτερικού ή μικτούς για την κάλυψη των αναγκών των επιβαινόντων σ’ αυτά (πληρώματος και επιβατών) κατά τους πλόες τους στο εξωτερικό, ήτοι για την επιτόπια κατανάλωσή τους επί του πλοίου. Δηλαδή δε τίθεται κανένας όρος σχετικά με το πρόσωπο που εμφανίζεται στο τιμολόγιο πώλησης ως αγοραστής των εφοδίων. Επίσης, σύμφωνα και με το άρθρο 1 της αριθμ. Τ. 1940/41/02-05-2003 Α.Υ.Ο.Ο. «Τελωνειακές διαδικασίες εφοδιασμού πλοίων αεροσκαφών, διπλωματικών αποστολών & λοιπών προορισμών με Τροφοεφόδια καπνικά, καύσιμα κλπ», τα εφόδια (τροφοεφόδια, καπνικά, καύσιμα, κλπ) που απαλλάσσονται από τις δασμοφορολογικές επιβαρύνσεις, σύμφωνα και με τις παραπάνω διατάξεις, προορίζονται να καλύψουν τις ανάγκες πλοίων και του πληρώματος τους, χωρίς να γίνεται συγκεκριμένη μνεία για φυσικό ή νομικό πρόσωπο εκμετάλλευσης αυτών.
Στην πραγματικότητα με τις ως άνω διατάξεις η απαλλαγή συνδέεται με το πλοίο και τον εκάστοτε προορισμό του πλοίου και όχι με το πρόσωπο που συναλλάσσεται για να παραδοθούν τα εμπορεύματα στο πλοίο. Αυτά τα πρόσωπα μπορεί να είναι είτε ο πλοιοκτήτης είτε ο εφοπλιστής είτε οποιοδήποτε πρόσωπο έχει την εξουσιοδότηση να συναλλάσσεται για την προμήθεια των αγαθών που έχει ανάγκη το πλοίο.
Στην ίδια ερμηνευτική κατεύθυνση κινείται κι η εγκύκλιος με αριθμό Δ17Ε 5004905/2013 ΕΔΥΟ, στην παράγραφο 6 Α της οποίας αναφέρεται ρητά ότι: «Από τον ΦΠΑ απαλλάσσονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 27 του ν.2859/2000, οι παραδόσεις (πωλήσεις) αγαθών που γίνονται απευθείας σε δικαιούχα πρόσωπα, εφόσον εκδίδεται τιμολόγιο πώλησης προς τα πρόσωπα αυτά (αεροπορική εταιρεία, πλοιοκτήτης, διαχειριστής, κλπ.) και κατατίθεται από τον ίδιο πωλητή – εφοδιαστή (θέση 2 ΕΔΕ) το προβλεπόμενο παραστατικό από το οποίο προκύπτει η παράδοση αυτή (θεωρημένο ηλεκτρονικό μήνυμα ΙΕ599 κλπ).» Η προσθήκη «κλπ.» αφήνει να εννοηθεί ότι μπορεί να αναφέρονται στο τιμολόγιο και άλλα πρόσωπα, εκτός του πλοιοκτήτη ή του διαχειριστή.
Αντίθετα, σε κάποιο έγγραφο της αρμόδιας Διεύθυνσης που προκλήθηκε από ερώτημα τελωνειακής αρχής (Ε. 1042/77/0018/06/9-3-2007) διατυπώθηκε η άποψη ότι δεν παρέχεται δυνατότητα απαλλαγής από ΦΠΑ– ΕΦΚ όταν η πώληση των εφοδίων γίνεται σε πρόσωπα άλλα από τον πλοιοκτήτη ή τον εφοπλιστή. Σε ερωτήματα που τέθηκαν από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Εφοδιαστών Πλοίων δόθηκε η απάντηση ότι η άποψη ότι αυτή βασίσθηκε σε ερμηνεία της Απόφασηςτου Δικαστηρίου της ΕΕ C-181/2004, στην οποία το θέμα ήταν αν επιτρέπεται απαλλαγή από ΦΠΑ υπηρεσιών μεταφοράς καυσίμων σε λήπτη πριν από την παράδοση εφοδίων σε πλοίο. Στο διατακτικό της Απόφασης αυτής ορίζεται: Το άρθρο 15, σημείο 8, της έκτης οδηγίας 77/388 έχει την έννοια ότι η προβλεπόμενη από τη διάταξη αυτή απαλλαγή αφορά τις υπηρεσίες που παρέχονται απευθείας στον εφοπλιστή προς κάλυψη άμεσων αναγκών των πλοίων θαλάσσης.» “Article 15(8) of the Sixth Directive (77/388) is to be interpreted as meaning that the exemption provided for therein applies to the supply of services directly to the shipowner for the direct needs of sea-going vessels.”
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο όρος shipowner = πλοιοκτήτης μεταφράσθηκε λανθασμένα στο ελληνικό κείμενο ως εφοπλιστής.
Από τη διατύπωση του ως άνω διατακτικού προκύπτει ότι η απαλλαγή από ΦΠΑ δεν μπορεί να αφορά παροχή υπηρεσίας σε προηγούμενο κάθετο στάδιο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η απόφαση δεν έχει πρόθεση να περιορίσει την πώληση σε συγκεκριμένο φορέα του πλοίου (πλοιοκτήτη, εφοπλιστή, ναυτιλιακή εταιρία διαχείρισης κλπ), αλλά να εμποδίσει την απαλλαγή από ΦΠΑ των παρεχομένων σε προηγούμενο στάδιο ή στάδια από την τελική παροχή υπηρεσιών στο πλοίο. Με δύο λόγια η απόφαση αυτή σ’ αντίθεση με την περίπτωσή μας συνδέεται με ενδεχόμενα πολλαπλά πρόσωπα τα οποία μεταβιβάζουν τη συναλλαγή το ένα στο άλλο κι όχι με το πλοίο ή τον εκάστοτε προορισμό του, όπως στην περίπτωσή μας.
Επί πλέον θα πρέπει να τονισθεί ότι στην αιτιολογική σκέψη 22 αναφέρεται: «22 Όσον αφορά τις πράξεις κατά την εξαγωγή, όπως η αυτοδίκαιη απαλλαγή που προβλέπει το άρθρο 15, σημείο 1, της έκτης οδηγίας εφαρμόζεται αποκλειστικώς στις τελικές παραδόσεις αγαθών αποστελλομένων ή μεταφερομένων από τον πωλητή ή για λογαριασμό του εκτός της Κοινότητας, η απαλλαγή που προβλέπει το σημείο 4 του ιδίου άρθρου δεν μπορεί να εφαρμοστεί παρά μόνον επί παραδόσεων αγαθών στον εφοπλιστή ο οποίος θα χρησιμοποιήσει τα αγαθά αυτά για εφοδιασμό και, επομένως, δεν μπορεί να περιλάβει παραδόσεις αγαθών που πραγματοποιούνται σε προηγούμενο στάδιο της εμπορίας (βλ., υπ’ αυτή την έννοια, την απόφαση Velker International Oil Company, προαναφερθείσα, σκέψη 22).» “n the case of export transactions, just as the automatic exemption laid down in Article 15(1) of the Sixth Directive applies exclusively to the final supply of goods dispatched or transported outside the Community by the seller, or on his behalf, the exemption laid down in Article 15(4) can only apply to the supply of goods to a vessel operator who will use those goods for provisioning and it cannot therefore be extended to the supply of goods effected at an earlier stage in the commercial chain (see, to that effect, Velker International Oil Company, paragraph 22).”
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο όρος «εφοπλιστής» μεταφράσθηκε, κατά τη γνώμη μας λανθασμένα, από τον χρησιμοποιούμενο στο αγγλικό κείμενο όρο “operator”, η έννοια του οποίου είναι ευρύτερη και περιλαμβάνει όλους τους φορείς που διαχειρίζονται είτε ολόκληρο το πλοίο είτε μέρος αυτού.
Έτσι καθιερώθηκε με διαταγή μία απαγόρευση απαλλαγής από ΦΠΑ – ΕΦΚ των εφοδίων που πωλούνται σε διαχειριστές εστιατορίων, bar, καταστημάτων που βρίσκονται μέσα στα κρουαζιερόπλοια ή τα ferryboat και τα οποία παραχωρούνται από τον ίδιο τον πλοιοκτήτη ή άλλον διαχειριστή του πλοίου σε άλλα πρόσωπα, χωρίς να ληφθεί δηλαδή υπόψιν η έκδοση μεταγενέστερης απόφασης του Δ.ΕΕ C-526/13, σύμφωνα με την οποία ακόμη και όταν τα εφόδια πωλούνται σε μεσάζοντα σε προηγούμενο στάδιο του εφοδιασμού, η απαλλαγή από ΦΠΑ χορηγείται εάν τα αγαθά ταυτόχρονα με την πώληση παραδίδονται στο πλοίο και τίθενται στη διάθεση του εφοπλιστή.
Το θέμα, δηλαδή, της απαλλαγής σε περιπτώσεις πώλησης σε προηγούμενο στάδιο από την παράδοση των εφοδίων στο πλοίο εξετάσθηκε και στην Απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ της 3ης Σεπτεμβρίου 2015 για την υπόθεση C-526/2013 στην οποία αναφέρεται ότι ακόμη και στις περιπτώσεις της πώλησης σε μεσάζοντα για την παράδοση των εμπορευμάτων στο πλοίο μπορεί να χορηγηθεί απαλλαγή από ΦΠΑ αν η μεταβίβαση στους ως άνω μεσάζοντες της κυριότητας αγαθών που προορίζονται για τα πλοία ανοικτής θαλάσσης, σύμφωνα με τους σχετικούς κανόνες του εφαρμοστέου εθνικού δικαίου, επέρχεται το νωρίτερο ταυτόχρονα με τη στιγμή κατά την οποία οι εφοπλιστές μπορούν πλέον να διαθέτουν, στην πράξη, τα αγαθά αυτά ως κύριοι.
Η ίδια άποψη διατυπώνεται και στην πρόταση της Γενικής Εισαγγελέα για την ως άνω υπόθεση, η οποία υποστηρίζει ότι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το στάδιο κα τά το οποίο μεταβιβάσθηκε «το δικαίωμα να διαθέτει κάποιος, ως κύριος, [τα καύσιμα]», δεδομένου ότι, όπως καθίσταται σαφές από τη νομολογία, το εν λόγω στάδιο, το οποίο έχει αποφασιστικό χαρακτήρα για τη μεταχείριση από πλευράς ΦΠΑ, δεν συμπίπτει κατ’ ανάγκην με τη μεταβίβαση της κατά νόμον κυριότητας.
Πρέπει να επισημανθεί και πάλι ότι στο ελληνικό κείμενο C. 526/13 ο αγγλικός όρος “operators of the vessels” μεταφράσθηκε λανθασμένα ως «εφοπλιστές» με συνέπεια να θεωρούνται από την ελληνική τελωνειακή διοίκηση ότι η πώληση των εφοδίων μπορεί να γίνει μόνο σε εφοπλιστή και να απαγορεύεται η πώληση σε άλλους φορείς του πλοίου όπως είναι οι εκμεταλλευόμενοι εστιατόρια ή μπαρ επί του πλοίου κατά παραχώρηση του προσώπου που έχει την ιδιοκτησία ή την εκμετάλλευση του πλοίου.
Article 148(a) of Council Directive 2006/112/EC of 28 November 2006 on the common system of value added tax must be interpreted as meaning that the exemption provided for in that provision is not, in principle, applicable to supplies of goods for the fuelling and provisioning to intermediaries acting in their own name, even if, at the date on which the supply is made the ultimate use of the goods is known and duly established and evidence confirming this is submitted to the tax authority in accordance with the national legislation. However, in circumstances such as those at issue in the main proceedings, that exemption may apply if the transfer to those intermediaries of the ownership in the goods concerned under the procedures laid down by the applicable national law took place at the earliest at the same time when the operators of vessels used for navigation on the high seas were actually entitled to dispose of those goods as if they were the owners, a matter which is for the national court to ascertain.
Επιπλέον, η Γενική Εισαγγελέας στη σκέψη 53 αναφέρεται και στις κατευθυντήριες οδηγίες της επιτροπής ΦΠΑ ως εξής:
Ερευνήσαμε αν παρόμοια απαγόρευση εφαρμόζεται σε άλλα κράτη μέλη και μέχρι σήμερα δε διαπιστώσαμε σε κανένα κράτος μέλος παρόμοια ρύθμιση. Αντίθετα παρουσιάζεται το φαινόμενο να πραγματοποιούνται εφοδιασμοί σε κρουαζιερόπλοια που προσεγγίζουν σε ελληνικά λιμάνια από εφοδιαστές εγκατεστημένους σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ χωρίς να τίθεται από τις ελληνικές τελωνειακές αρχές θέμα αν ο αγοραστής των εφοδίων είναι ένα άλλο πρόσωπο από το πλοίο κι όχι ο πλοιοκτήτης ή ο εφοπλιστής.
Πέραν των ως άνω αναφερομένων, ακόμη και αν θεωρηθεί ότι η ως άνω Απόφαση της υπόθεσης C-181/2004 θέλει να περιορίσει την απαλλαγή από ΦΠΑ μόνο σε περιπτώσεις πώλησης των εφοδίων στον εφοπλιστή ή τον πλοιοκτήτη, η εφαρμογή αυτής δεν μπορεί να γίνει με απλή διαταγή, αλλά θα πρέπει να γίνει νομοθετική ρύθμιση με βάση το άρθρο 78 του Συντάγματος και το άρθρο 150 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ για τον ΦΠΑ.
4.2. Συνέπειες της ρύθμισης
Η επιβάρυνση με ΦΠΑ και ΕΦΚ των εφοδίων που παραδίδονται σε πρόσωπα που εκμεταλλεύονται χώρους (bar, καταστήματα κ.λπ.) του πλοίου οδηγεί σε απαγόρευση εφοδιασμού με αποτέλεσμα:
• Να εκτρέπεται ο εφοδιασμός από τις ελληνικές εφοδιαστικές επιχειρήσεις σε επιχειρήσεις άλλων κρατών μελών ή τρίτων χωρών.
• Να χάνονται πωλήσεις και να μειώνεται ο κύκλος εργασιών για τις ελληνικές επιχειρήσεις, προς όφελος ξένων εφοδιαστικών επιχειρήσεων.
4.3. Πρόταση επίλυσης του προβλήματος
Για την επίλυση του προβλήματος θα πρέπει να επανεξετασθεί και να ανακληθεί η σχετική διαταγή ώστε να επιτρέπεται η απαλλαγή από ΦΠΑ, ΕΦΚ, Δασμό των εφοδίων που παραδίδονται σε κρουαζιερόπλοια, ferry boat κλπ, ανεξάρτητα από τον φορέα του πλοίου στον οποίο γίνεται η πώληση των εφοδίων.
Εάν η Ελληνική Πολιτεία επιθυμεί να καταργήσει την απαλλαγή από ΦΠΑ στις περιπτώσεις πώλησης τροφοεφοδίων σε εστιατόρια και μπαρ που εκμεταλλεύονται τρίτα πρόσωπα οριζόμενα από τον πλοιοκτήτη, σύμφωνα με το άρθρο 150 παρ. 2 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ, θα πρέπει να προωθήσει διάταξη τροποποίησης του άρθρου 27 του Ν. 2859/00.
5. ΜΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 270 ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ (ΚΑΝ. 952/2013) ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ (GUIDELINES) ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ (TAXUD) ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ (Αρμόδια Υπηρεσία: Δ/νση Δασμολογικών Θεμάτων, Ειδικών Καθεστώτων και Απαλλαγών + Δ/νση Ε.Φ.Κ & ΦΠΑ)
5.1. Παρουσίαση θέματος
Μέχρι το 2003 όλα τα εφόδια πλοίων παραδίδονταν σε πλοία με διαδικασία που καθορίζονταν με την αριθ. Τ. 1400/00 Απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, η οποία αντικατέστησε την αριθ. Τ. 3300/1984 ΑΥΟ.
Το 2003 η αριθ. Τ. 1940/03 ΑΥΟ που τροποποίησε την αριθ. Τ. 1400/00 ΑΥΟ διαχώρισε από τη διαδικασία εφοδιασμού τα μη ενωσιακά εμπορεύματα που σύμφωνα με την αριθ. Δ. 989/02 ΑΥΟ θα έπρεπε να υπαχθούν σε καθεστώς Ειδικού Προορισμού. Μέχρι το 2011 η Απόφαση αυτή, δηλαδή η 989/02 ΑΥΟ, προέβλεπε εφαρμογή του καθεστώτος του Ειδικού Προορισμού μόνο για τα εμπορεύματα που ενσωματώνονται στα πλοία. Η επέκταση στα λοιπά εμπορεύματα που προορίζονται για επισκευή, συντήρηση μεταποίηση, εξοπλισμό και εφοπλισμό των πλοίων έγινε το Ν. 3182/03 άρθ. 42 με το οποίο τροποποιήθηκε το άρθρο 10 του Ν. 438/76 και στο οποίο αναφέρεται ότι «Η αναστολή του εισαγωγικού δασμού που προβλέπεται από το εκάστοτε ισχύον Κοινό Τελωνειακό Δασμολόγιο παρέχεται για τα είδη που προορίζονται για την κατασκευή, επισκευή, συντήρηση ή μεταποίηση, καθώς και τον εξοπλισμό ή τον εφοπλισμό πλοίων, εφόσον αυτά έχουν ναυπηγηθεί για την ανοιχτή θάλασσα και στα οποία το μέγιστο εξωτερικό μήκος του κύτους, χωρίς τα προσαρτήματα είναι ίσο ή ανώτερο των δώδεκα (12) μέτρων, εφαρμοζομένων των εκάστοτε ισχυουσών περί ειδικού προορισμού κοινοτικών διατάξεων.»
Έτσι διασπάσθηκε η διαδικασία εφοδιασμού πλοίων για τα μη ενωσιακά εμπορεύματα και εφαρμόζεται, για μεν τα τροφοεφόδια τα καύσιμα και λιπαντικά η διαδικασία εξαγωγής σύμφωνα με τις διατάξεις του Ενωσιακού Τελωνειακού Κώδικα και τις ειδικότερες ρυθμίσεις που προβλέπονται στην αριθ. Τ. 1940/03 ΑΥΟ (απλουστευμένη διαδικασία), για δε τα λοιπά είδη που προορίζονται για επισκευή, συντήρηση, μεταποίηση, εξοπλισμό και εφοπλισμό πλοίων εφαρμόζεται η διαδικασία του Ειδικού Προορισμού που είναι καθεστώς εισαγωγής θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία με μηδενικό δασμό λόγω της αναστολής που προβλέπεται στις προκαταρκτικές διατάξεις του Κοινού Δασμολογίου.
Το καθεστώς του Ειδικού Προορισμού είναι η τελωνειακή επιτήρηση που ασκείται για τα μη ενωσιακά εμπορεύματα που τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία με μειωμένο ή μηδενικό δασμό. Η τελωνειακή επιτήρηση ασκείται και για τα εμπορεύματα που προορίζονται για τα πλοία εφόσον προβλέπεται απαλλαγή από δασμό είτε με τις προκαταρκτικές διατάξεις του Κοινού Δασμολογίου είτε με εθνικές διατάξεις κατ’ εφαρμογή του άρθρου 132 του Καν. 1186/2009.
Η ίδια τελωνειακή επιτήρηση ασκείται και με την Απόφαση Τ. 1940/03 για τον εφοδιασμό πλοίων, καθόσον η τελωνειακή διαδικασία που εφαρμόζεται αποσκοπεί στην εξασφάλιση παράδοσης των εμπορευμάτων στο πλοίο που είναι και ο λόγος της απαλλαγής από δασμό.
Επομένως και οι δύο διαδικασίες, από άποψη ουσίας, εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό που είναι επιτήρηση και παρακολούθηση της λήψης του προορισμού των εμπορευμάτων για τον οποίο δόθηκε η απαλλαγή που είναι η παράδοση αυτών στο πλοίο, και ως εκ τούτου ο εφοδιασμός τόσο με τροφοεφόδια όσο και με τα λοιπά είδη που ενσωματώνονται ή χρησιμοποιούνται ως εξοπλισμός ή εφοπλισμός στα πλοία θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στην Απόφαση Τ. 1940/03 για τον εφοδιασμό πλοίων.
Παρόλο που ο διαχωρισμός του εφοδιασμού πλοίων σε Ειδικό Προορισμό για όλα τα μη ενωσιακά εμπορεύματα εκτός των τροφοεφοδίων και σε διαδικασία εφοδιασμού δημιούργησε σοβαρά προβλήματα, καθόσον απαιτήθηκε να λάβουν οι ενδιαφερόμενοι ειδική άδεια και δεν εφαρμόσθηκε η απλουστευμένη διαδικασία που προβλέπεται στην αριθ. Τ. 1940/03 για τα τροφοεφόδια, μπορούμε να πούμε δεν δημιούργησε μείζονα προβλήματα, καθόσον εφαρμόζονταν η διαδικασία με μία διασάφηση η οποία ολοκληρώνονταν με την παράδοση των εφοδίων στο πλοίο.
Όμως με την αριθ. Δ17Α 5022235/2011 ΑΥΟ (παρ. 2) ορίσθηκε ότι για τα εμπορεύματα που τέθηκαν σε ελεύθερη κυκλοφορία στα πλαίσια του καθεστώτος του Ειδικού Προορισμού, με σκοπό τον εφοδιασμό πλοίων και αεροσκαφών ανεξαρτήτως του προορισμού αυτών, εφαρμόζονται οι διατυπώσεις εφοδιασμού που καθορίζονται από τις ισχύουσες Κοινοτικές και εθνικές διατάξεις, καθιερώνοντας έτσι δύο διαδικασίες για τον εφοδιασμό πλοίων. Μία για να τεθούν τα μη ενωσιακά εμπορεύματα σε ελεύθερη κυκλοφορία στα πλαίσια του Ειδικού Προορισμού και μία για να παραδοθούν στα πλοία.
Επειδή η Απόφαση αυτή δεν εφαρμόσθηκε άμεσα από τα τελωνεία, με την εγκύκλιο Δ17Ε 5005535/2013 ορίσθηκε ότι τα εμπορεύματα που αποτελούν αντικείμενο Ειδικού Προορισμού παραδίδονται σε πλοία με διατυπώσεις εξαγωγής.
Στο κεφάλαιο «Όσον αφορά τον ΦΠΑ» ορίζεται:
• Στην περίπτωση που τα εμπορεύματα τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία με το καθεστώς του Ειδικού Προορισμού από δικαιούχα απαλλαγής πρόσωπα (πλοιοκτήτης, αεροπορική εταιρία ,διαχειριστής κλπ) και προκειμένου να τύχουν απαλλαγής από ΦΠΑ, πρέπει το προβλεπόμενο τελωνειακό παραστατικό εισαγωγής να κατατίθεται από τα ως άνω πρόσωπα και στη συνέχεια τα εμπορεύματα να παραδίδονται απευθείας προς εφοδιασμό στα δικαιούχα απαλλαγής πλοία ή αεροσκάφη.
• Όταν η θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία με Ειδικό Προορισμό πραγματοποιείται από μη δικαιούχα ατέλειας πρόσωπα (εφοδιαστής κλπ) ο ΦΠΑ καταβάλλεται κατά τα προβλεπόμενα.
Ωστόσο, η μεταγενέστερη παράδοση (πώληση) των ειδών αυτών στα δικαιούχα πρόσωπα απαλλάσσεται από τον ΦΠΑ με την κατάθεση του κατά τα ανωτέρω προβλεπόμενου τελωνειακού παραστατικού και τη χρήση του ηλεκτρονικού μηνύματος επιβεβαίωσης της εξαγωγής (ΙΕ599) θεωρημένο από την αρμόδια τελωνειακή αρχή.
Με την εγκύκλιο αυτή επιβάλλεται ΦΠΑ στα μη ενωσιακά εμπορεύματα για τα οποία κατατίθεται διασάφηση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία με Ειδικό Προορισμό επειδή η κατάθεση διασάφησης γίνεται από τον εφοδιαστή και όχι από τον παραλήπτη αυτών (πλοιοκτήτη ή διαχειριστή). Έχοντας υπόψη ότι οι πλοιοκτήτες ή διαχειριστές των πλοίων αρνούνται να καταθέσουν διασάφηση για εφόδια που παραγγέλλουν, οι εφοδιαστές είναι αναγκασμένοι να επιβαρύνονται, πέραν από τις διπλές τελωνειακές διατυπώσεις (διασάφηση ειδικού προορισμού και διασάφηση εξαγωγής), και με καταβολή ΦΠΑ για έναν προορισμό που απαλλάσσεται σύμφωνα με τις διατάξεις από ΦΠΑ.
Όλη αυτή η επιβάρυνση και οι διπλές τελωνειακές διατυπώσεις οφείλονται στην εσφαλμένη αντίληψη ότι δικαούχος απαλλαγής της απαλλαγής από δασμούς και φόρους είναι ο πλοιοκτήτης, ενώ οι σχετικές διατάξεις αναφέρουν ότι η απαλλαγή χορηγείται για την παράδοση και χρησιμοποίηση των εφοδίων στον προορισμό που είναι το πλοίο.
Λόγω των αντιδράσεων που εκδηλώθηκαν από την έκδοση αυτής της εγκυκλίου, το Υπουργείο Οικονομικών επιχείρησε να κατευνάσει τις σχετικές διαμαρτυρίες εκδίδοντας την αριθ. ΠΟΛ 1100/2013 ΑΥΟ, με την οποία παρέχεται η δυνατότητα αναγνώρισης Ειδικής Αποθήκης μέσα στην αποθήκη τελωνειακής αποταμίευσης στην οποία μπορούν να εναποτίθενται τα τεθέντα σε ελεύθερη κυκλοφορία με Ειδικό Προορισμό εμπορεύματα για 45 ημέρες. Μέσα στην προθεσμία αυτή τα εμπορεύματα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο διασάφησης εξαγωγής προκειμένου να παραδοθούν στα πλοία για τα οποία προορίζονται. Με τις ρυθμίσεις αυτές ο εφοδιαστής θα πρέπει, προκειμένου να τύχει απαλλαγής από δασμό και ΦΠΑ, να εφαρμόσει δύο διαδικασίες: Μία για την απαλλαγή από δασμό με την κατάθεση διασάφησης εισαγωγής με ειδικό προορισμό και μία για την απαλλαγή από ΦΠΑ με την κατάθεση διασάφησης εξαγωγής. Επί πλέον πρέπει να ζητήσει άδεια Ειδικής Αποθήκης πέραν της αποθήκης τελωνειακής αποταμίευσης, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν τα εμπορεύματα με ΦΠΑ, επισύροντας επί πλέον διαδικασίες και διοικητικό κόστος.
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι ως άνω ρυθμίσεις έγιναν παρά την θέσπιση του άρθρου 786 και 841 του καν. 2454/93 με το οποίο προβλέπονταν για τα εφόδια πλοίων η εφαρμογή διατυπώσεων εξαγωγής για τα κοινοτικά εμπορεύματα και επανεξαγωγής για τα μη κοινοτικά.
Με τις ως άνω ρυθμίσεις γίνεται λόγος για την εφαρμογή του άρθρου 786 αλλά αποσιωπάται το άρθρο 841 το οποίο αναφέρει:
1. Όταν επανεξαγωγή υπόκειται σε τελωνειακή διασάφηση, εφαρμόζονται κατ’ αναλογία ►M38 το άρθρο 786 παράγραφος 1 και παράγραφος 2 στοιχείο β) και άρθρα 787 έως 796ε ◄, με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων που εφαρμόζονται ενδεχομένως με τη λήξη του οικονομικού τελωνειακού καθεστώτος που προηγείται της επανεξαγωγής των εμπορευμάτων.
Σήμερα, οι ως άνω ρυθμίσεις έρχονται σε αντίθεση με τις διατάξεις του Ενωσιακού Τελωνειακού Κώδικα (Καν. 952/2013 άρθρα 269 και 270) όπως αυτές ερμηνεύονται με το παράρτημα Β΄των κατευθυντήριων γραμμών για την εξαγωγή, στις οποίες αναφέρεται ρητά ότι για τα εφόδια όλων των κατηγοριών (τρόφιμα, ποτά, μηχανές ανταλλακτικά και μέρη πλοίων κλπ) όταν αυτά είναι μη ενωσιακά, εφαρμόζεται η διαδικασία της επανεξαγωγής και όχι του ειδικού προορισμού.
5.2. Συνέπειες της ρύθμισης.
Με τις ως άνω ρυθμίσεις δημιουργούνται οι εξής αρνητικές συνθήκες εφοδιασμού πλοίων:
• Επιβάρυνση των εφοδιαστικών επιχειρήσεων με περιττές διπλές τελωνειακές διατυπώσεις, καθώς και με τη διαδικασία της αναγνώρισης ειδικής αποθήκης για την παραμονή των εμπορευμάτων από τη στιγμή που ολοκληρωθεί η υπαγωγή σε καθεστώς ειδικού προορισμού μέχρι την κατάθεση της διασάφησης εξαγωγής (45 ημέρες), η οποία επισύρει ξεχωριστό διοικητικό κόστος.
• Το επί πλέον κόστος οδηγεί σε μείωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών εφοδιαστικών επιχειρήσεων που οδηγεί σε μείωση πωλήσεων.
5.3. Πρόταση επίλυσης του προβλήματος
Για την επίλυση αυτού του προβλήματος θα πρέπει να εφαρμοσθεί το παράρτημα Β΄ των κατευθυντήριων γραμμών (guidelines) της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογίας και Τελωνειακής Ένωσης που εκδόθηκαν για την εφαρμογή των άρθρων 269 και 270 του καν. 952/2013 για τον Ενωσιακό Τελωνειακό Κώδικα, και να θεωρηθούν οι ισχύουσες σήμερα ρυθμίσεις της αριθ. Δ. 989/2002 ΑΥΟ, της αριθ. Δ17Ε 5005535/2013 ΕΔΥΟ και της ΠΟΛ 1100/2013 ΑΥΟ ως αντίθετες με τις διατάξεις του Ενωσιακού Τελωνειακού Κώδικα (καν. 952/2013).Θεωρούμε ότι οι διατάξεις του Ενωσιακού Τελωνειακού Κώδικα κατισχύουν κάθε αντίθετης εθνικής διάταξης και κατά συνέπεια η διαδικασία της επενεξαγωγής θα πρέπει να εφαρμόζεται για όλα τα εφόδια ανεξάρτητα αν αυτά προορίζονται για τη λειτουργία, την επισκευή, τη συντήρηση και τον εξοπλισμό του πλοίου ή για τις ανάγκες του πληρώματος και των επιβατών.
Εάν θεωρηθεί ότι οι ως άνω εθνικές ρυθμίσεις βρίσκονται στα πλαίσια της ισχύουσας νομοθεσίας του Ενωσιακού Τελωνειακού Κώδικα, θα πρέπει να ζητηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τροποποιήσει τις σχετικές διατάξεις και τις κατευθυντήριες γραμμές ώστε ο εφοδιασμός πλοίων σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ να γίνεται με διατυπώσεις Ειδικού Προορισμού και εξαγωγής. Εάν γίνει δεκτή μία τέτοια πρόταση, θα δεχθούμε να εφαρμόζουμε τις διατάξεις όπως και οι εφοδιαστές στα λοιπά κράτη μέλη της ΕΕ.
6. Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ “MASTER AND OWNER” ΣΤΑ ΤΙΜΟΛΟΓΙΑ ΠΩΛΗΣΗΣ.(Αρμόδια Υπηρεσία: Δ/νση Δασμολογικών Θεμάτων, Ειδικών Καθεστώτων και Απαλλαγών + Δ/νση Ε.Φ.Κ & ΦΠΑ)
6.1. Παρουσίαση του θέματος
Στη διεθνή πρακτική εφοδιασμού πλοίων εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια ο όρος «master and owner” που σημαίνει «Πλοίαρχος και πλοιοκτήτης».
Αυτό γίνεται διότι σε πολλές περιπτώσεις οι εφοδιαστές δεν μπορούν να γνωρίζουν τον πραγματικό πλοιοκτήτη που μπορεί να μεταβάλλεται λόγω της μεταβίβασης των μετοχών σε άλλα πρόσωπα.
Οι σχετικές διατάξεις που θεσπίζουν την απαλλαγή από δασμούς και φόρους δεν αναφέρουν τίποτε για τον πλοιοκτήτη ή τον εφοπλιστή η οποιοδήποτε διαχειριστή ως δικαιούχο απαλλαγής. Η απαλλαγή αφορά τη χρήση ή ανάλωση των εμπορευμάτων επί του πλοίου και όχι το πρόσωπο που συναλλάσσεται με τον εφοδιαστή για την παράδοση των εμπορευμάτων στο πλοίο. Τα πρόσωπα είναι απαραίτητα για την πραγματοποίηση της συναλλαγής και την ανάληψη της ευθύνης ότι τα εμπορεύματα παραδίδονται στο πλοίο και μετά την παράδοση χρησιμοποιούνται ή αναλώνονται για τους σκοπούς για τους οποίους προβλέπεται η απαλλαγή από δασμούς και φόρους.
Ακόμη και οι αποφάσεις που ρυθμίζουν την τελωνειακή διαδικασία για την παράδοση των εμπορευμάτων στο πλοίο δεν αναφέρουν ότι τα τιμολόγια πρέπει να αναφέρουν συγκεκριμένο όνομα.
Πολλές φορές η παραγγελία για τον εφοδιασμό πλοίων γίνεται από αξιωματικούς του πλοίου στους οποίους έχει ανατεθεί η αρμοδιότητα και ευθύνη για την προμήθεια των απαραίτητων εφοδίων. Αυτό σημαίνει ότι ο εφοδιαστής που εφαρμόζει την προβλεπόμενη τελωνειακή διαδικασία συναλλάσσεται με το πρόσωπο που δίνει την παραγγελία χωρίς να γνωρίζει ποιος είναι ο πραγματικός πλοιοκτήτης ή διαχειριστής του πλοίου. Για το λόγο αυτόν χρησιμοποιείται ο ως άνω όρος “master and owner” ώστε να θεωρηθεί ότι υπεύθυνος για τη σωστή χρήση των εφοδίων είναι ο οποιοδήποτε πλοιοκτήτης ή πλοίαρχος του πλοίου.
Όλα τα τελωνεία της χώρας δέχονται ανέκαθεν την χρήση του όρου αυτού και κλείνουν διασαφήσεις με απαλλαγή χωρίς να θέτουν κανένα θέμα. Επίσης οι ΔΟΥ ουδέποτε έχουν θέση τέτοιο θέμα.
Τελευταία, ανάκυψε θέμα για τη χρήση του όρου αυτού στο τελωνείο Πάτρας.
6.2. Συνέπειες της ρύθμισης
Εάν αυτό γίνει αποδεκτό, τα τελωνεία όλης της χώρας θα πρέπει να προβούν σε χρεώσεις δασμών και φόρων σε όλα τα παραστατικά στα οποία χρησιμοποιείται ο όρος “master and owner” ως παραλήπτης των εφοδίων.
Μία τέτοια ενέργεια θα έχει ως αποτέλεσμα τη διάλυση του κλάδου εφοδιαστών πλοίων και την κατάργηση στην Ελλάδα της δραστηριότητας εφοδιασμού πλοίων.
6.3. Πρόταση επίλυσης του προβλήματος.
Εάν θεωρηθεί ότι η προβλεπόμενη απαλλαγή από δασμούς ΕΦΚ και ΦΠΑ παρέχεται στα πρόσωπα του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή, αυτό θα πρέπει να αναφέρεται ρητά στις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις. Δηλαδή:
• Στις προκαταρκτικές διατάξεις του Κοινού Δασμολογίου
• Στο άρθρο 10 του Ν. 438/76
• Στο άρθρο 27 του Ν. 2859/00
Η αναφορά του ονόματος του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή σε Αποφάσεις ή Εγκύκλιες διαταγές δεν μπορεί να θεωρηθεί ως όρος για την απαλλαγή από δασμό και φόρους, αλλά ως ένας διαδικαστικός όρος για την εφαρμογή της τελωνειακής νομοθεσίας σχετικά με τα πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για τη σωστή χρήση των εφοδίων στο πλοίο που είναι ο εφοδιαστής μέχρι την παράδοση αυτών στο πλοίο και ο πλοιοκτήτης ή εφοπλιστής από την παράδοση και μετά.
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΑΡΧΕΙΟ
